RADIUS
CCA  Centrum voor Hedendaagse Kunst en Ecologie 

09 juli – 11 september 2022

Vibeke Mascini

DE WERELD IS EEN WERKWOORD

Boek Tickets

In de solotentoonstelling DE WERELD IS EEN WERKWOORD presenteert kunstenaar Vibeke Mascini nieuw werk dat dieper ingaat op energie. De tentoonstelling richt zich in het bijzonder op de spanning en de diepe verbinding tussen menselijk handelen en de fysieke en energetische implicaties voor meer-dan-menselijke lichamen en landschappen. Centraal in deze ontwikkeling staat het herhaaldelijk vinden van innovatieve, technologische oplossingen om dezelfde menselijke gewoontes rond productie en consumptie te kunnen behouden en blijven bevredigen. Mascini doet via haar werk suggesties om juist deze gewoontes te veranderen, door een soms beklijvende intimiteit voor te stellen en door taal en verstrengelde relaties rond ethische en waardekwesties tussen mensen en wat we natuurlijke hulpbronnen zijn gaan noemen, opnieuw te beleven.

In DE WERELD IS EEN WERKWOORD wordt de bandbreedte van dit mensgerichte systeemdenken rond energie opgerekt en komen nieuwe hoofdrolspelers—meestal als effect van klimaatverandering of milieuvervuiling door menselijk handelen—ten tonele. Van elektriciteit verkregen vanuit smeltend gletsjerwater en zware metalen teruggevonden in het lichaam van een gestrande walvis, biedt Mascini’s presentatie nieuwe perspectieven op energetische processen in een wereld onderhevig aan constante metamorphose: de wereld is een werkwoord!

Beeld van locatie waar het Zwitserse elektriciteitsbedrijf Kraftwerke Zervreila elektriciteit opwekt uit smeltend gletsjerwater.

We leven in een tijd van hoogspanning. Steeds opnieuw wordt de wereld het speelveld van sociale en politieke conflicten tussen mensen. Een politiek conflict “ergens anders” op Aarde, zoals bijvoorbeeld nu in de Oekraïne, heeft direct invloed op wat er “hier” gebeurt in Delft. De gradaties en intensiteit waarmee zo’n conflict zich manifesteert vertaalt zich onevenredig. “Elders” is er sprake van verwoesting, slachtoffers en worden gehele gemeenschappen ontheemd door de wandaden van Poetin en het Russische regime, met onder andere massale migratie van vluchtelingen als gevolg. “Hier” is die situatie meer indirect voelbaar en vertalen de verscherpte politieke en economische verhoudingen tussen Europese landen en Rusland zich door sancties en inflatie. Dat laatste zien we terug in de kosten van ons levensonderhoud, met sterke prijsstijgingen voor energie, arbeidskosten en transport. Van brood tot brandstof, van wonen tot werken, de Nederlandse afhankelijkheid van gas afkomstig uit Rusland beïnvloed onze levens en bestaanszekerheid. Moeten we tegen beter weten in terugvallen op energiewinning in Groningen? Bestaat er eigenlijk een wezenlijk alternatief, ook voor de lange termijn?

Aan de hand van een reeks nieuwe kunstwerken laat Mascini zien dat “hier” en “elders” niet los van elkaar gezien kunnen worden, door onder andere de diepgravende impact van klimaatverandering. Dat energie-uitwisseling plaatsvindt in een globale keten, waarbinnen energetische processen onderling met elkaar verbonden zijn en vaak genoeg landsgrenzen overstijgen. Ze laat zien dat de wereld van mensen steeds ingrijpender samenvalt met processen op Aarde. Met de wetenschap dat energievoorziening uit fossiele brandstoffen—waaronder kolen, gas en aardolie—eindig is, verandert ook de toon van de discussie, van uitsluitend sociaal en politiek van aard, naar ontegenzeggelijk geografisch en geopolitiek. Ondertussen buigen overheden en gemeentes zich over hun “energietransitie”, om de winning en het verbruik van energie te verduurzamen en toekomstbestendig te maken. Met waterstof, warmtepomp en drijvende velden zonnepanelen in de Noordzee biedt menselijke technologische innovatie en veerkrachtigheid een potentieel weerwoord aan de schaarste en eindigheid van bepaalde energiebronnen.

In DE WERELD IS EEN WERKWOORD deelt Mascini haar diepgravende interesse in de fictie rond het begrip ‘neutrale energie’. Wat de eerdere voorbeelden in deze tekst en de werken in de tentoonstelling laten zien is dat ondanks het hoge abstractiegehalte er niet zoiets bestaat als neutrale energie. Dat elektriciteit en het elektriciteitsnetwerk weliswaar de valse suggestie kunnen wekken dat er geen materiële implicaties verbonden zijn aan het genereren, transporteren en opslaan van elektriciteit, maar dat dergelijke (infra)structuren en processen socio-politieke belangen voorstaan die verstrekkende gevolgen hebben voorbij het menselijke leven op Aarde.

Download tentoonstellingsbrochure

Samengesteld door Niekolaas Johannes Lekkerkerk, met assistentie van Sergi Pera Rusca.

DE WERELD IS EEN WERKWOORD is tot stand gekomen met aanvullende ondersteuning van Stichting Stokroos, Outset Nederland en het Mondriaan Fonds.

Over de praktijk van Vibeke Mascini:
Premoderne ideeën beschouwden elektriciteit als een heilig fenomeen dat een soort geest herbergt, welke in staat is om materie te bezielen. De afgelopen jaren ontwikkelde Mascini's artistieke onderzoek zich rond historische en futuristische concepten van elektriciteit als een speculatieve agent van het leven. Door natuurlijke en industriële processen te combineren, volgens de bindende kracht van hun energie, richt haar werk zich op een fundamentele dynamiek welke onderliggend is aan materialen en organismen. Door middel van sculpturen, installaties, video en tekst probeert ze een goed begrip van elektriciteit op te wekken door een directe relatie te leggen tot de bron. In langdurige samenwerking met wetenschappers, ingenieurs, overheidsmedewerkers en muzikanten stelt ze een bewust begrip van elektrische energie voor als een verklaring van onderlinge verbondenheid en verstrengeling—tussen soorten, media en natuur, materie en energie. Terwijl ze door dit tijdperk van ecologische kwetsbaarheid navigeert, ligt haar verklaring in een diep begrip van intimiteit. Als we getuige zijn van de fundamentele energetische relatie tussen onze omgeving en onszelf, kunnen we niet anders dan diepe empathie en bezorgdheid ervaren.